Selectie recente journalistiek

Nieuwe huizen van gebruikte materialen

Bijna één miljoen woningen moet Nederland er voor 2030 bijbouwen. Een enorme klus, die al jaren zeer, zeer moeizaam verloopt.Is er een oplossing? Ja, bouwen met gebruikte materialen is een manier om de impasse te doorbreken.

Technisch is het allemaal al mogelijk, vertelde lector stedelijke vernieuwing Evert-Jan Velzing aan mij. Alleen lopen we nog niet hard genoeg.

Werkspoorterrein Utrecht, een nieuw café van oude materialen

Om verspilling van grondstoffen te reduceren en uitstoot van stikstof terug te dringen, is circulair bouwen een oplossing, stelt Velzing, die verbonden is aan de Hogeschool Windesheim.

De grondgedachte van circulair bouwen is op een bierviltje uit te schrijven: slimmer ontwerp en hergebruik van bouwgrondstoffen, op welke wijze dan ook, leidt tot een lager verbruik van primaire grondstoffen.

Velzing: “Wie circulair denkt, bouwt zo dat je het liefst al het materiaal op een later moment weer opnieuw kunt gebruiken. Denk aan kozijnen, deuren of hele muurelementen. Het gaat erom dat er zo weinig mogelijk verloren gaat, of dat nu energie is of materiaal.”

Voor de populairwetenschappelijke nieuwssite Nemokennislink ging ik op onderzoek uit. Het artikel is hier te lezen.

‘Liedje, gebedje, preekje werken niet meer’

Voor dagblad Trouw volg ik jaren de vrijzinnig protestanten. Ooit een groep om rekening mee te houden en waren ze zo groot dat ze er een eigen omroep op na konden houden, de VPRO. Nu zijn ze nog met een paar duizend zielen. Is er een toekomst?

Ik keek een tijdje rond in Bilthoven. De predikant is daar sinds kort ingeruild voor een ‘inspirator. Alleen drastische maatregelen zouden de Woudkapel nog van de ondergang kunnen redden, zo concludeerden de laatste betrokkenen – een kleine tweehonderd – enige tijd geleden. Zij besloten het roer radicaal om te gooien.

Het bord ‘Kerk’ werd van de gevel geschroefd, in plaats daarvan tooit de organisatie zich nu met leuze ‘Ontmoetingsplaats voor bezinning en inspiratie voor vrijdenkers en zinzoekers’. Het gaat er voortaan om zaken als levenskunst, inspiratie en zingevingsvragen. 

Lees het hele artikel hier en een stuk uit het archief, uit 2010 met de veelzeggende kop ‘Wie doet het licht uit bij de vrijzinnigen’, is hier te lezen.

Trouw-interview Robin te Slaa: ‘Forum vertoont verschillende kenmerken van het fascisme’

Er zijn essentiële verschillen tussen het historische fascisme en het rechts-populisme van nu, zegt historicus Robin te Slaa. Maar er duiken ook parallellen op.

Ik sprak Te Slaa, die meerdere boeken over dit fenomeen schreef, uitgebreid voor Trouw. Aanleiding is zijn nieuwe boek Fascisme, oorspong en ideologie waarin onder meer een hoogst interessant hoofdstuk staat over Forum voor Democratie.

Te Slaa laat er geen misverstand over bestaan: “Baudet en Forum voor Democratie vertonen inmiddels verschillende kenmerken van het fascisme. Al is dat door de dikwijls gecamoufleerde vorm ervan via zogeheten dogwhistles of verhullend taalgebruik lang niet voor iedereen altijd even duidelijk. Dan gaat het over ‘homeopathische verdunning’ en ‘globalisten’. Daardoor is het niet voor iedereen even makkelijk te herkennen.”

Het hele interview is hier te lezen, op de website van dagblad Trouw.

https://www.trouw.nl/binnenland/historicus-robin-te-slaa-forum-vertoont-verschillende-kenmerken-van-het-fascisme~b3172023/

Recensie Volkskrant ‘Gevleugelde geschiedenis’

Fijn, een mooie recensie van ‘Gevleugelde geschiedenis’ in het boekenkatern van de Volkskrant (8 oktober 2022).

De openingszin (‘Jezus hield van vogels’) van het hoofdstuk over Adriaan van Veldhuizen ‘staat als een huis’, schrijft recensent Jan-Pierre Geelen. Geelen: ‘Deze zin is de opening uit een profiel (door Gerrit-Jan KleinJan), over de Groningse theoloog Adrianus van Veldhuizen (1871-1937). Die ‘vogelende professor’ hield hele verhandelingen over het geloof en vogels, want ‘dichter bij onze Heiland kon een mens niet komen’, dan wanneer die naar vogels kijkt. Het is maar een van de vele smakelijke thema’s die worden aangesneden in Gevleugelde geschiedenis van Nederland, over ‘de Nederlanders en hun vogels’. 

Juist vrouwen maakten Nederland gereformeerd

Actueel historisch onderzoek toegankelijk maken voor een breed publiek – als journalist is dat buitengewoon plezierig om te doen.

Afgelopen tijd sprak ik voor Trouw met historici over de religiegeschiedenis van Nederland. De Amerikaanse historica Amanda Pipkin was een van hen.

De geschiedenis van het Nederlandse calvinisme is toe aan een stevige correctie, stelt zij. Juist door de invloed van vrouwen schoot het calvinisme wortel in Nederland. ‘Het beeld is: de vrouw moest zwijgen. Maar zo was het helemaal niet.’

https://www.trouw.nl/religie-filosofie/juist-door-vrouwen-werd-het-leven-van-alledag-in-nederland-gereformeerd~b642c0a5/

Gewoon lopen? Er zit zoveel meer achter

Onlangs liep ik voor dagblad Trouw een stuk op met ‘moderne pelgrim’ Wilco Kruijswijk. Ik was benieuwd: talloze mensen zijn gegrepen door wandelen, maar waardoor komt dat? Valt het in woorden te vatten?

Wilco, die zich naast het wandelgebeuren intensief bezighoudt met filosofie, yoga en oosterse krijgskunst, ontpopte zich tijdens de tocht als een vurig pleitbezorger van wat hij noemt ‘diepzinnig en lichtvoetig pelgrimeren’.

Hij ontwikkelde vijf stappen om tot ultiem wandelgeluk te komen. Al moeten we er volgens hem ook weer geen ‘al te verheven toestanden van maken’.

Stappenplan voor de moderne pelgrim
Eerst staat ‘je eigen weg’ centraal, daarna ‘ontmoeting met anderen’, vervolgens ‘de samenleving’.

Stap 1: Volg je eigen ritme. Kruijswijk: “De dag zelf bepaalt wat je gaat doen, hoeveel je gaat lopen, waar je gaat slapen.”

Stap 2: Omarm de eenvoud. “Laat de hectiek buiten het pad. Zet bijvoorbeeld je telefoon op stil. Lees een week geen krant.”

Stap 3: Ga ontmoetingen aan. “Dat kunnen medepelgrims zijn, maar ook inwoners van de dorpen die je aandoet.”

Stap 4: Schenk vertrouwen. “De gedachte volledig zelfstandig en onafhankelijk te zijn is een misvatting. Een pelgrim beseft dit in zijn rol als gast en vreemdeling.”

Stap 5: Laat de wereld mooier achter. “Stel jezelf tot doel om de plek waar je geweest bent mooier achter te laten. Dat kan al door uit te stralen dat jij jouw ritme gevonden hebt.”

https://www.trouw.nl/religie-filosofie/echt-tot-rust-komen-tijdens-een-wandeling-hoe-doe-je-dat-deze-moderne-pelgrim-geeft-tips~b5248437/

‘Probeer het niet te weten, probeer het te voelen’

Een tijdje geleden viel mij iets op: Iedereen die zich spiritueel noemt heeft tegenwoordig wel iets met de maan. Het hemellichaam heeft de afgelopen jaren een boost gekregen, zo lijkt het wel. Hoe zit dit? En wat geloven ‘maangelovigen’ eigenlijk?

Afgelopen tijd was ik op pad om het uit te zoeken. Het resultaat staat in dagblad Trouw: een treffend voorbeeld van zingeving en religie in een postchristelijke samenleving.

https://www.trouw.nl/religie-filosofie/bij-de-maanceremonie-voelen-de-deelnemers-de-energie-stromen-je-weet-wel-dat-tintelende~b685ef54/

Gevleugelde geschiedenis

Eindelijk! ‘Gevleugelde geschiedenis van Nederland’ ligt in de winkel. Het is een fraaie cultuurgeschiedenis van ons land, verteld aan de hand van vogels. Zo komt de papegaai van Johan de Witt aan bod, lezen we hoe de familie Van der Valk aan het toekan-logo kwam en heeft ook het vogelen al coronahobby een plaats.  

Het is alweer een tijd geleden dat Erik de Bruin van Ambo|Anthos uitgevers, aan mij vroeg om bijdrage te leveren. Een vogelende dominee, dat vond Erik wel wat voor mij: een theoloog die honderd jaar geleden drukker was met vogels dan met haarkloverijen over de juiste interpretatie van de Schrift.

Zodoende schreef ik het hoofdstuk over de hoogleraar theologie Adriaan van Veldhuizen. Hij was een ware apostel van het vogelevangelie. Voor het boek bezocht ik zijn kleinzoon, die nog altijd woont op het landgoed van ‘opa Adri’ in Tynaarlo.  

Schrijven voor dit bijzondere vogelboek leverde mij zoveel plezier op, dat ik halverwege de klus besloot om terug te keren naar de journalistiek. Het werk als woordvoerder, dat ik toen anderhalf jaar deed, bezorgde me maar half zoveel plezier. Inmiddels tik ik de vingers weer blauw. Zo kan schrijven dus een levensveranderende activiteit zijn.  

Ambo|Anthos uitgevers heeft er werk van gemaakt: ingenaaide katernen, harde kaft, tal van kleurenafbeeldingen, hoogwaardig papier. Een feest om doorheen te bladeren én te lezen. Een ultiem cadeau bovendien.

Interview Dilara Bilgic: ‘Leer je eigen vooroordelen inschatten’

De laatste tijd heb ik voor diverse media met jonge opiniemakers gesproken. Misschien wel het interessantste gesprek had ik met Dilara Bilgic, die een veelbelovende student is aan de VU en nu al meerdere (positief besproken) boeken op haar naam heeft staan.

Het doorbreken van hokjes en wij-zij-denken is haar grote doel. Daarbij past zij taalfilosofie gewoon in de praktijk toe. Want wie problemen wil oplossen, moet ook kijken naar de manier waarop taal werkt. 

Het resultaat van dit gesprek is te lezen in Filosofie Magazine

Interview met ‘jonge theoloog des vaderlands’ Tabitha van Krimpen – de Volkskrant

Waarom ziet ze geen reclame van kerken in haar sportschool of op instagram? Om de concurrentie aan te gaan met alle coaches bijvoorbeeld, waar mensen nu terechtkomen met hun levensvragen en burn-outs.

Voor de Volkskrant sprak ik met Tabitha van Krimpen, bedrijfskundige én theoloog. Ze vindt dat haar kerk een probleem heeft: te veel naar binnen gekeerd.

Juist haar generatie – Van Krimpen is 24 – zou er veel aan kunnen hebben, stelt ze. ‘Er is, juist ook door sociale media en het voortdurende scrollen op de smartphone, weinig ruimte voor verwondering en het ervaren van verbinding en schoonheid op een dieper niveau.’